ΗΡΑΚΛΕΙΟ 1998

ΠΡΟΛΟΓΟΣ - ΣΥΝΟΨΗ

Η οργάνωση και λειτουργία του νέου προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών (ΠΜΣ) στην Εφηρμοσμένη Μοριακή Φασματοσκοπία (ΕΜΦ) γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 10-12 του ν.2083/92. Οι μεταπτυχιακές σπουδές οδηγούν στην απόκτηση Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης (ΜΔΕ) και Διδακτορικού Διπλώματος (ΔΔ). Σκοπός του ΜΔΕ είναι η μετεκπαίδευση σε σύγχρονες φασματοσκοπικές τεχνικές με στόχο την απασχόληση σε δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις, σε Πανεπιστήμια και Ερευνητικά κέντρα. Σκοπός του ΔΔ είναι η δημιουργία επιστημόνων ερευνητών οι οποίοι θα συνεισφέρουν στην προώθηση της έρευνας και τεχνολογίας και θα μπορούν να εργαστούν στη διδασκαλία και έρευνα σε Πανεπιστήμια και Ερευνητικά κέντρα.

Οι μεταπτυχιακές σπουδές ειδίκευσης περιλαμβάνουν θεωρητικά και πειραματικά μαθήματα που περιγράφονται στο άρθρο 6 της έγκρισης του ΠΜΣ καθώς και προαιρετική συμμετοχή στις ερευνητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες του Τμήματος. Ως ελάχιστη διάρκεια σπουδών ορίζονται τα τέσσερα (4) διδακτικά εξάμηνα για το ΜΔΕ και οκτώ διδακτικά εξάμηνα συνολικά για το ΔΔ.

α) Επιτυχή παρακολούθηση στα μαθήματα που αναφέρονται με ελάχιστο μέσο όρο επίδοσης ανά εξάμηνο τον βαθμό επτά (7).

β) Εκπόνηση και συγγραφή διατριβής ή παρακολούθηση επιπλέον μαθημάτων επιλογής.

Στους μεταπτυχιακούς φοιτητές χρεώνονται δίδακτρα εγγραφής και παρακολούθησης το εκάστοτε ύψος των οποίων καθορίζεται μετά από εκτίμηση του κόστους λειτουργίας του προγράμματος και του επιπέδου επιχορήγησης. Ένας αριθμός φοιτητών είναι δυνατόν να απαλλάσσεται εν μέρει ή πλήρως των διδάκτρων μετά από απόφαση της συντονιστικής επιτροπής, που λαμβάνεται κάθε εξάμηνο με συνεκτίμηση της επίδοσης του υποτρόφου στα μαθήματα και των εκάστοτε οικονομικών δυνατοτήτων.

Το ΠΜΣ-ΕΜΦ οδηγεί στην παροχή:

Γενικά, ο σχεδιασμός και η διδασκαλία νέων μαθημάτων μεταπτυχιακού επιπέδου από τα ελληνικά πανεπιστήμια επιβάλλεται από τη σημερινή διαμορφούμενη κατάσταση στο βιομηχανικό τομέα και στη δημόσια διοίκηση. Η εισαγωγή νέων τεχνολογιών και η συνεχής ανανέωσή τους απαιτεί μια εις βάθος γνώση πολυθεματικών επιστημονικών αντικειμένων από τους κατόχους μεταπτυχιακών διπλωμάτων.

Η ανάπτυξη νέων υλικών, καθώς και η ανάπτυξη νέων μεθόδων παραγωγής βιομηχανικών προϊόντων βασίζονται στην κατανόηση των χημικών και φυσικών διαδικασιών σε μοριακό επίπεδο. Η Μοριακή Φασματοσκοπία είναι η κύρια μεθοδολογία για να διεισδύσουμε στο μικρόκοσμο. Υπάρχουν διαδικασίες στη χημική βιομηχανία όπως αυτή της καύσης που φασματοσκοπικές τεχνικές - φασματοσκοπία επαγόμενου φθορισμού με Λέιζερ (Laser Induced Fluorescence, LIF) - επιτρέπουν τον in situ έλεγχο.

Περιβαλλοντικά προβλήματα αλλά και οι συνεχώς πιο αυστηροί κανόνες για την ποιότητα των προϊόντων επιβάλλουν το διαρκή έλεγχο των προϊόντων σε όλα τα στάδια της παραγωγής τους. Οι φασματοσκοπικές μέθοδοι παρέχουν έναν ταχύ και καθαρό τρόπο επέμβασης στη διαδικασία ελέγχου.

Στην ιατρική είναι πλέον γνωστές και πολλές οι εφαρμογές των Λέιζερ όπου εκμεταλλευόμαστε τις θερμαντικές ιδιότητες της ακτινοβολίας αυτής για την καταστροφή αρρωστημένων κυττάρων. Η φασματοσκοπία NMR όπως υλοποιείται με τους μαγνητικούς τομογράφους είναι μία από τις φασματοσκοπικές μεθόδους που έχουν χρησιμοποιηθεί στα νοσοκομεία.

Περιβαλλοντικές μετρήσεις στην ατμόσφαιρα για την ανίχνευση ρύπων με φασματοσκοπικές τεχνικές Λέιζερ έχουν εφαρμοσθεί (LIDAR).

Η φασματοσκοπία είναι κλάδος της Χημειοφυσικής, τομέας που αποβλέπει στη μελέτη των χημικών και φυσικών ιδιοτήτων της ύλης σε μοριακό επίπεδο. Η ανάπτυξη της Χημειοφυσικής και η σπουδαιότητα που έχει αποκτήσει με τις πρακτικές εφαρμογές έχει οδηγήσει πολλά πανεπιστήμια του εξωτερικού στην παροχή πτυχίων στον τομέα αυτόν. Στην Ελλάδα που κατά το πλείστον τα τμήματα Χημείας και Φυσικής διατηρούν τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα δεν δίδονται πτυχία στον τομέα της Χημειοφυσικής και εν μέρει μόνο καλύπτουν την απαιτούμενη διδακτέα ύλη που περιλαμβάνει μια τέτοια κατεύθυνση.

Το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το νεότερο Χημικό Τμήμα στην Ελλάδα, έχει έναν αναπτυγμένο τομέα Φυσικοχημείας τα μέλη ΔΕΠ του οποίου καλύπτουν αρκετές από τις σύγχρονες φασματοσκοπικές τεχνικές. Διαθέτουν καλά εξοπλισμένα ερευνητικά εργαστήρια και στα πλαίσια του εγκεκριμένου Μεταπτυχιακού Προγράμματος του Τμήματος ήδη δίδονται μεταπτυχιακά διπλώματα εξειδίκευσης και διδακτορικά στο ερευνητικό πεδίο του διδάσκοντα. Επειδή όμως, ο στόχος του προτεινόμενου ΠΜΣ-ΕΜΦ είναι να δώσει μια ολοκληρωμένη θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση σε μοριακές φασματοσκοπικές τεχνικές επιβάλλεται η συνεργασία με συναδέλφους άλλων εκπαιδευτικών και ερευνητικών ιδρυμάτων. Δεν είναι μόνο η ανάγκη της ανεύρεσης ειδικών αλλά και το υψηλό κόστος της δημιουργίας σύγχρονων εργαστηρίων, δεν επιτρέπει σε ένα τμήμα να αναπτύξει όλα τα είδη φασματοσκοπίας. Με κριτήριο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου μαθήματος και την ποιότητα των ειδικών έγινε η επιλογή των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων. Τα μαθήματα εμπλουτίζονται με τη διδασκαλία συναδέλφων από το εξωτερικό οι οποίοι επίσης θα μεταφέρουν και την εμπειρία τους σε παρόμοια μαθήματα που διδάσκουν στο χώρο τους.

Το ΠΜΣ-ΕΜΦ περιλαμβάνει δύο μέρη. Το πρώτο θα παρέχει τις απαραίτητες θεωρητικές γνώσεις με μαθήματα όπως, Κβαντική Χημεία, Θερμοδυναμική και Χημική Στατιστική Μηχανική, Μοριακή Φασματοσκοπία, και Μοριακές Προσομοιώσεις με Ηλεκτρονικό Υπολογιστή.

Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει πρακτική εξάσκηση στα

Το γενικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Χημείας έχει κατά το πλείστον αναπτυχθεί με χρηματοδότηση των ερευνητικών προγραμμάτων, ανταγωνιστικά και εθνικά. Τα ερευνητικά εργαστήρια της Φυσικοχημείας ευρίσκονται σε τέτοιο στάδιο ανάπτυξης που εγγυούνται συνέχιση της χρηματοδότησης αυτής και επομένως κάλυψη των μεταπτυχιακών υποτρόφων που απασχολούνται στα ερευνητικά εργαστήρια. Αυτό ενισχύει τη συνέχιση του ΠΜΣ-ΕΜΦ και μετά το τέλος της πιλοτικής του φάσης. Οσον αφορά την εργασιακή απορρόφηση των κατόχων διπλωμάτων εξειδίκευσης στον τομέα της εφηρμοσμένης φασματοσκοπίας πιστεύουμε, ότι θα αυξάνει με τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής βιομηχανίας.

Το πρόγραμμα σπουδών της ΕΜΦ είναι από τα πιο σύγχρονα και αυτό εξασφαλίζει σε όσους συνεχίσουν για την απόκτηση ΔΔ ένα άρτιο θεωρητικό υπόβαθρο στις μεθόδους της Μοριακής Φασματοσκοπίας. Η στελέχωση των ελληνικών πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων στους ανάλογους τομείς είναι μέσα στους στόχους του προγράμματος.

5. Το Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Κρήτης οργανώνει και λειτουργεί επιπλέον του υπάρχοντος Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών, νέο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στον τομέα της Μοριακή Φασματοσκοπία από το ακαδημαϊκό έτος 1998-99, σύμφωνα με τις διατάξεις της απόφασης αυτής και τις διατάξεις των άρθρων 10 έως 12 του Ν.2083/92.

Το Πρόγραμμα Μεταπτυχικών Σπουδών – Εφηρμοσμένη Μοριακή Φασματοσκοπία (ΠΜΣ-ΕΜΦ) έχει ως αντικείμενο την Εφηρμοσμένη Μοριακή Φασματοσκοπία. Σκοπός του είναι:

Το ΠΜΣ απονέμει:

Στο ΠΜΣ μπορούν να γίνουν δεκτοί πτυχιούχοι των τμημάτων των σχολών Θετικών Επιστημών και των πολυτεχνικών σχολών των Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή αντιστοίχων τμημάτων της αλλοδαπής, καθώς και πτυχιούχοι τμημάτων των σχολών Τεχνολογικών Εφαρμογών των Τ.Ε.Ι. σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του αρθρ. 16 του Ν.2327/95.

Οι πτυχιούχοι γίνονται δεκτοί για μεταπτυχιακές σπουδές μετά από κρίση των προσόντων τους που περιλαμβάνει, γραπτή εξέταση, και προφορική συνέντευξη που οργανώνονται από τη Συντονιστική Επιτροπή Μεταπτυχιακών Σπουδών (ΣΕΜΣ) τουλάχιστον μία φορά το χρόνο.

Κριτήρια επιλογής τα οποία συνεκτιμώνται είναι: βαθμός πτυχίου, επίδοση του υποψηφίου στο προπτυχιακό επίπεδο (κυρίως στα μαθήματα που έχουν σχέση με το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Εφηρμοσμένη Μοριακή Φασματοσκοπία), εργασίες του υποψηφίου, συστατικές επιστολές, επιτυχία στη γραπτή εξέταση. Ικανοποιητική γνώση της αγγλικής γλώσσας θεωρείται απαραίτητη. Στις εξετάσεις μπορούν να προσέλθουν τελειόφοιτοι φοιτητές που δεν έχουν πάρει το πτυχίο τους. Η τυχόν εισδοχή τους για μεταπτυχιακές σπουδές γίνεται με την προϋπόθεση ότι θα πάρουν το πτυχίο τους πριν από την πρώτη εγγραφή για μεταπτυχιακές σπουδές μέσα στην τακτή προθεσμία που ορίζεται στην προκήρυξη των εξετάσεων.

Το κριτήριο της γραπτής εξέτασης, μπορεί να αντικατασταθεί από τα αποτελέσματα των κάτωθι εξετάσεων:

Από τη γραπτή εξέταση μπορούν να απαλλαχθούν όσοι είναι ήδη κάτοχοι ΜΔΕ ή ΔΔ σε συναφές αντικείμενο.

Οι υποψήφιοι εξετάζονται γραπτά στις παρακάτω τέσσερις περιοχές:

α. Κβαντική Χημεία

β. Μοριακή Φασματοσκοπία

γ. Θερμοδυναμική

δ. Γενική Χημεία

Η χρονική διάρκεια για την απονομή των κατά το άρθρο 2 τίτλων ορίζεται για μεν το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης σε τέσσερα (4) διδακτικά εξάμηνα και για το διδακτορικό δίπλωμα επί πλέον τέσσερα (4) εξάμηνα τουλάχιστον.

Τα μαθήματα, η διδακτική και ερευνητική απασχόληση, οι πρακτικές ασκήσεις και οι κάθε άλλου είδους εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες για την απονομή των κατά το άρθρο 3 τίτλων ορίζονται ως εξής:

Oλα τα μαθήματα είναι εξαμηνιαία με τέσσερις (4) διδακτικές μονάδες (Δ.Μ.) και τέσσερις (4) διδακτικές ώρες εβδομαδιαία, συμπεριλαμβανομένων και των εργαστηρίων, στο κάθε ένα.

Θεωρητικά

α) Επιτυχή παρακολούθηση στα μαθήματα που αναφέρονται με ελάχιστο μέσο όρο επίδοσης ανά εξάμηνο τον βαθμό επτά (7)*.

β) Εκπόνηση και συγγραφή διατριβής ή παρακολούθηση επιπλέον μαθημάτων επιλογής.

α) Επιτυχή παρακολούθηση στα μαθήματα που αναφέρονται με ελάχιστο μέσο όρο επίδοσης ανά εξάμηνο τον βαθμό επτά (7) *.

Ο αριθμός εισακτέων στο πρόγραμμα ορίζεται κατ' ανώτατο όριο σε δέκα (15) κατά έτος.

Για τις ανάγκες του ΠΜΣ-ΕΜΦ υπάρχει η ακόλουθη υποδομή:

Το ΠΜΣ-ΕΜΦ θα λειτουργήσει κατ' αρχήν για τέσσερα (4) έτη, οπότε θα επανεκτιμηθεί η λειτουργία του και θα συνεχισθεί ή τροποποιηθεί ανάλογα για επί πλέον έξι (6) έτη.

Στους μεταπτυχιακούς φοιτητές χρεώνονται δίδακτρα εγγραφής και παρακολούθησης το εκάστοτε ύψος των οποίων καθορίζεται μετά από εκτίμηση του κόστους λειτουργίας του προγράμματος και του επιπέδου επιχορήγησης. Ενας αριθμός φοιτητών είναι δυνατόν να απαλλάσσεται εν μέρει ή πλήρως των διδάκτρων μετά από απόφαση της συντονιστικής επιτροπής, που λαμβάνεται κάθε εξάμηνο με συνεκτίμηση της επίδοσης του υποτρόφου στα μαθήματα και των εκάστοτε οικονομικών δυνατοτήτων.

Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Εφηρμοσμένης Μοριακής Φασματοσκοπίας του Τμήματος Χημείας γίνεται σε στενή συνεργασία με το Ιδρύμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 4 του Ν.2083/92. Η συνεργασία θα έγκειται στα παρακάτω: